Wczoraj siadłam sobie z książką "Kuchnia duchów" Jael McHenry. Siadłam rano, zmęczona po dłuuugim spacerze w lesie i skończyłam czytać wieczorem. Całą książkę. Z przerwą na obiad. Zmarzłam na tarasie, kończyłam po ciemku ale doczytałam. I doznałam lekkiego szoku. To ja. Może w mniejszym, dużo mniejszym natężeniu. Ale czuję pokrewną duszę.
To nie znaczy, że widuję duchy! Chociaż owszem, zdarza mi się zdawać sobie sprawę z nienormalności pewnych sytuacji, jak np. dzisiaj gdy mój pracownik wszedł do biura z pytaniem czy ktokolwiek wychodził z domu w ciągu ostatnich 10 minut, bo on wychodząc spojrzał na termometr przed wejściem, sprawdził, że jest cholernie zimno jak na koniec czerwca, a wracając za chwilę zobaczył termometr obrócony o 180 stopni... nikt nie wychodził...
Znowu mój mąż???
http://www.zespolaspergera.com/
Poniższe cytaty pochodzą z tej strony. Moje uwagi zaznaczam na czerwono. Ważne rzeczy w tekście na niebiesko.
ZESPÓŁ
ASPERGERA
Zespół
Aspergera (ang. Asperger's
Syndrome –
AS)
jest różnie określany przez specjalistów. Jedna z definicji
traktuje go jako ZABURZENIE
ROZWOJU MIESZCZĄCE SIĘ W SPEKTRUM AUTYZMU,
inna – jako ODMIENNY
STYL POZNAWCZY.
Z kolei klasyfikacje DSM-IV oraz ICD-10 zaliczają AS do grupy
całościowych zaburzeń rozwojowych. Szacunki oficjalne podają, że
zespół Aspergera dotyczy jedną na dwieście osób, jednak wielu
lekarzy uważa, że raczej powinno się mówić o jednej na sto.
Charakterystyczne cechy AS to:
UPOŚLEDZENIE
KOMUNIKACJI SŁOWNEJ I POZASŁOWNEJ, niekoniecznie, inne źródła podają, że komunikacja dzieci następuje na poziomie dorosłych, natomiast mówią one niewyraźnie i szybko. Może chcą jak najszybciej wyrzucić z siebie to co mają do powiedzenia.
AWERSJA
WOBEC ZMIAN, Zgadza się...
TRUDNOŚCI
W INTERAKCJACH SPOŁECZNYCH, jak najbardziej, zawsze czułam, że nie rozumiem tych skomplikowanych rytuałów zaprzyjaźniania się, odwiedzania, siedzenia i pieprzenia o niczym.
SPECYFICZNE
ZAINTERESOWANIA PRZYJMUJĄCE FORMĘ OBSESJI
(np.
medycyna, technologia, matematyka).Jako 6-letnie dziecko przeczytałam wszystkie dostępne książki w domu, może z wyjątkiem dzieł zebranych Żeromskiego, bo były nieodpowiednie dla dzieci. Moją ukochaną książką była "Lilavati. Rozrywki matematyczne" .
Co
ciekawe, ZESPÓŁ
ASPERGERA WYSTĘPUJE NIEMAL WYŁĄCZNIE U MĘŻCZYZN,
kobiety z AS są rzadkością. No to jestem wyjątkiem!
Dr
Tony Attwood, australijski specjalista od Aspergera, uważa, że
osoba z AS ma inny zestaw priorytetów niż większość ludzi, a
zaspokojenie potrzeb społecznych czy emocjonalnych innych jest
raczej daleko na tej liście.
ASPERGEROWCY
NIE UMIEJĄ ROZPOZNAWAĆ EMOCJI, BRAK JEST U NICH ŁĄCZNOŚCI MIĘDZY
UCZUCIAMI I PRZEŻYCIAMI, A INTELEKTEM REGULUJĄCYM EMOCJONALNY
KONTEKST.
Osoba z Aspergerem nie potrafi także interpretować zachowania czy
emocji innych – nie rozpoznaje pozawerbalnych wskazówek, nie umie
poruszać się w określonych kontekstach. W związku z tym ludzie z
AS mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych,
a bardziej niż do innych osób przywiązują się do czynności
traktowanych rytualnie. Osoby z zespołem Aspergera generalnie nie
wykazują empatii w relacjach z innymi, są egocentryczne. Interesują
się często wąską dziedziną, którą traktują niezwykle
obsesyjnie, często kosztem innych dziedzin, co jest szczególnie
widoczne w wieku szkolnym. Mają tendencję do porządkowania
otoczenia, lubią organizację, nie lubią zmian. Cechując się
często bardzo wysoką inteligencją i ponadprzeciętnymi
zdolnościami, jak np. niezwykłą pamięcią do dat, faktów, liczb
czy postaci. Osoby z zespołem Aspergera mogą zrobić karierę jako
inżynierowie, naukowcy czy analitycy.
Prawda, nie umiem rozpoznawać emocji innych ludzi. Uczę się całe życie. Rytuały są ważne. Empatia? Co to jest? :) W wieku szkolnym starałam się być dobra we wszystkim, co nie było trudne zważywszy na IQ, natomiast celowałam w wiedzy biologiczno-chemicznej.
Porządkowanie otoczenia - nie było to tak widoczne dla rodziców, bo priorytetem nie był porządek w pokoju ale mój własny uporządkowany układ przedmiotów i mebli. W czym ja mogę zrobić karierę?
ZESPÓŁ
ASPERGERA BYWA CZĘSTO BŁĘDNIE UTOŻSAMIANY Z AUTYZMEM.
Występuje znacznie częściej, jednak diagnozowany jest rzadko, a
wspólne z autyzmem objawy, jak nieprawidłowa komunikacja ze światem
zewnętrznym czy tendencja do powtarzania pewnych czynności, często
powodują złą diagnozę. Do niedawna lekarze traktowali zespół
Aspergera jako lekką odmianę autyzmu, choć różnice są dość
znaczące. Przykładowo - autystyczne osoby charakteryzują się
opóźnionym rozwojem mowy w okresie dziecięcym, podczas gdy dzieci
z AS rozwijają się w tym zakresie prawidłowo, a jedynie mają
problemy z werbalizowaniem uczuć. Ponadto osoby z zespołem
Aspergera mogą w dzieciństwie przejawiać do pewnego stopnia chęć
interakcji z innymi, zarówno dziećmi, jak i dorosłymi, jednak nie
potrafią ich nawiązywać. W przeciwieństwie do autyzmu, zespół
Aspergera nie wiąże się z opóźnieniami w rozwoju motorycznym i
intelektualnym dziecka, jednak zaburzenia w sferze interakcji
społecznych są takie same, jak w przypadku autyzmu. Objawy w
zakresie poznawczym i społecznym stanowią więc cechy wspólne dla
autyzmu i AS.
Zgodnie
z kryteriami medycznymi DSM-IV objawy Zespołu Aspergera i autyzmu
pokrywają się w pewnym stopniu i można wyróżnić następujące:
- problemy w zakresie interakcji społecznych, takie jak np. brak umiejętności pozawerbalnej komunikacji, np. za pomocą ekspresji mimicznej czy gestów;
- niepowodzenia w zakresie nawiązywania relacji z rówieśnikami;
- brak potrzeby dzielenia się z innymi osiągnięciami oraz wzajemnego uczestniczenia w zainteresowaniach;
- trudności w zakresie inicjowania lub podtrzymywania rozmowy;
- używanie i rozumienie języka wyłącznie w sposób dosłowny;
- rytualizacja zachowań, kompulsywne zachowania i gesty, powtarzalne manieryzmy ruchowe, jak np. trzepotanie rąk.
Szczególnie ostatnie, tiki, zachowania i gesty, starałam się i staram je ukrywać, chyba z dobrym skutkiem.
Szwedzki
badacz Zespołu Aspergera - Christopher Gillberg, wyróżnił sześć
kryteriów diagnostycznych, które umożliwiają wyodrębnienie AS na
tle innych zespołów ze spektrum autyzmu.
1
Pierwsze
kryterium obejmuje zaburzenia w zakresie sfery społecznej powiązane
ze skrajną egocentrycznością, m.in. niezdolność i/lub brak chęci
do interakcji z rówieśnikami czy niewłaściwe pod względem
społecznym reakcje.
2
Drugie
kryterium obejmuje ograniczone zainteresowania i zajęcia, głównie
oparte na mechanicznym zapamiętywaniu niż rozumieniu oraz
powtarzalności zachowań.
3
Z
rytualizacją wiąże się trzecie kryterium, w ramach którego osoba
z AS angażuje w rytuały siebie lub innych.
4
Czwarte
kryterium obejmuje wszelkie osobliwości w zakresie mowy i języka,
jak np. charakterystyka głosu, nadzwyczajna perfekcja w zakresie
języka ekspresyjnego, a także zaburzenia w rozumieniu mowy związane
z dosłownością. Osoby z AS mają poważne trudności w rozumieniu
metafor oraz pojęć abstrakcyjnych.
5
Piąte
kryterium zawiera problemy w zakresie niewerbalnej komunikacji
(gestów, mowy ciała, ekspresji, spojrzenia itd.).
6
Ostatnie
– szóste – niezdarność ruchów, która jednak nie musi
występować u każdego Aspergerowca.
Jako dziecko miałam ciągle poobijane kolana, niezborność ruchów przekraczającą wszelkie możliwe normy, nie cierpiałam WF-u a jednocześnie byłam całkowicie sprawna fizycznie. Jak już uwolniłam się spod opieki Babci zaczęłam wspinać się na drzewa, po rusztowaniach, ciągnęło mnie w górę, nie miałam lęku wysokości. Nie boję się szybkiej jazdy na nartach, slalomu między drzewami - wszystko da się wyćwiczyć.
Na
koniec warto zaznaczyć, że osoby z Aspergerem, podobnie jak osoby
nie mające żadnych zaburzeń, mogą mieć różną osobowość, a
więc mogą być zarówno bardziej skryte, nieśmiałe i wycofane,
jak i ekstrawertyczne.
Jestem w grupie skrytych i nieśmiałych, którzy zdają sobie sprawę ze swoich ograniczeń i starają się przemóc...
Przyczyny
zespołu Aspergera nie są do końca znane. Lekarze nie są zgodni,
czy ma on podłoże genetyczne, niektórzy badacze wskazują na
mechanizm somatyczny czy następstwa zatrucia metalami ciężkimi. Za
prawdopodobne przyczyny AS uważa się także defekty neurologiczne,
wiek rodziców (wraz z wiekiem rośnie ryzyko urodzenia autystycznego
dziecka), toksoplazmozę, dziecięce porażenie mózgowe oraz
przebyte ciężkie infekcje czy komplikacje po szczepieniach. Z
pewnością nie wywołują go błędy wychowawcze.
Dzieci
z zespołem Aspergera wykazują wyraźne problemy z dostosowaniem
swoich zachowań i reakcji do określonego kontekstu społecznego, a
także opór wobec zewnętrznych oddziaływań wychowawczych. Mogą
nie czuć najmniejszej potrzeby dzielenia się z innymi informacjami
i doświadczeniami, a samo mówienie o czymś wcale nie oznacza w ich
przypadku próby nawiązania interakcji. Sam Asperger zwrócił uwagę
na niezwykły, nietypowy dla dziecka język, którym mówią dzieci z
AS, nazywane często "małymi profesorami". Zdarza się, że
takie dzieci powtarzają określone, zasłyszane gdzieś zwroty
językowe, nieprawidłowo intonują podczas mówienia, mają problemy
z zaimkami, stosują tzw. kalki słowne, nadużywają niektórych
słów, mówią niedbale, zbyt szybko, "połykają" głoski
lub jąkają się. Zasady komunikowania się z otoczeniem są
właściwie ustalane przez nie same.
Dokładnie tak jak już pisałam.
Dokładnie tak jak już pisałam.
Dzieci
z zespołem Aspergera zachowują się specyficznie, ale nie mają
świadomości tego, że ich zachowania odstają od normy, a brak
zrozumienia może wywoływać u nich gniew, agresję czy frustrację.
Bardzo często zdarza się, że w domu niemal nie wyróżniają się,
jednak np. w przedszkolu mocno odstają pod różnymi względami od
rówieśników. Często ich naiwność wynikająca z dosłownego
traktowania usłyszanych komunikatów może być powodem okłamywania,
wyszydzania czy agresji. To jedna z przyczyn, dla których mogą
unikać wspólnej zabawy, mieć kłopoty z adaptacją w grupie czy
realizacją wyznaczonych zadań. Mogą być także hiperaktywne i
mieć trudności z koncentracją, zwłaszcza w grupie. Jeśli coś
zainteresuje małego Aspergerowca – skupia się na tym, spychając
na dalszy plan wszelkie inne sfery. Dzieci takie często wynajdują
sobie ekscentryczne, niezwykle absorbujące zajęcia lub też oddają
się różnym fiksacjom, jak np. zbieranie przedmiotów. Chętnie
nieproszone opowiadają o swoich obszarach zainteresowań, a także
bez przerwy pytają o to, co je interesuje. Zdarza się, że
stanowczo sprzeciwiają się próbom kierowania uwagi na cokolwiek
innego poza swoim obszarem zainteresowań. Bardzo szybko uczą się
czytać i liczyć, mają fenomenalną pamięć, jednak jest ona
mechaniczna, a powtarzanie czegoś nie oznacza, że dziecko się
nauczyło czy też zrozumiało. Dzieci z AS mają przy tym bardzo
niewielkie umiejętności rozwiązywania problemów.
Mali
Aspergerowcy lubią współzawodniczyć, jednak brak odpowiednich
zasobów emocjonalnych i społecznych może utrudniać im nie tylko
realizację zadań, lecz również kooperację i radzenie sobie z
ewentualną porażką. Bardzo często dzieci z AS mają niską
samoocenę, a poprzeczkę ustawiają sobie bardzo wysoko. Nie
tolerują pomyłek ani niedokończonych zadań, są wobec siebie
niezwykle krytyczne. Popadając w stres lub frustrację mogą
reagować wściekłością, tracić samokontrolę, a wszelkie zmiany
wywołują zdenerwowanie, lęk czy urazę. Trudno jest im pomóc w
takiej sytuacji, gdyż nie tylko mają trudności z uświadamianiem
sobie własnych emocji, ale także z ich wyrażaniem i okazywaniem. Z
zespołem Aspergera wiążą się czasem upośledzenia w zakresie
motorycznym – dzieci takie mogą poruszać się w bardzo sztywny,
nieporadny sposób i nie potrafią uczestniczyć w grach i zabawach
wymagających sprawności ruchowej. Jeśli występuje u nich słaba
koordynacja ruchowa, dzieci z AS nie lubią i nie radzą sobie z
zadaniami manualnymi, jak rysowanie, malowanie, lepienie z
plasteliny. 80 proc. dzieci z AS cierpi z powodu nadczynności
psychoruchowej (ADHD). Ponadto bardzo często specyficznie reagują
na bodźce węchowe czy zmysłowe – drażnią je dźwięki uznawane
przez innych za naturalne (np. płynącej z kranu wody). Często
spotykanym problemem jest strach przed głośnymi, intensywnymi
dźwiękami oraz hałaśliwymi urządzeniami, jak np. odkurzacz,
wiertarka, silnik samochodowy. Mogą bardzo źle reagować na dotyk
innych lub opierać się o ludzi jak o przedmioty. Nie odczuwają
głodu, więc trzeba kontrolować spożywane przez nie posiłki. Mają
obniżony próg bólu, co wiąże się z zagrożeniem ich zdrowia i
życia, więc trzeba je uważnie obserwować. Mogą także być
nadwrażliwe na inne bodźce zmysłowe, jak np. dotyk określonych
materiałów lub pewne kolory.
Właśnie, nie odczuwają głodu! Największy koszmar mojego dzieciństwa: "- Ewuniu, zjedz coś wreszcie!" A ja nie... nie chce mi się jeść! Dzisiaj chyba z tego wyrosłam, czas zrzucić kilka kilogramów!
Właśnie, nie odczuwają głodu! Największy koszmar mojego dzieciństwa: "- Ewuniu, zjedz coś wreszcie!" A ja nie... nie chce mi się jeść! Dzisiaj chyba z tego wyrosłam, czas zrzucić kilka kilogramów!
W
miarę rozwoju dziecka z AS problemy nieco zmieniają się w kierunku
adaptacji społecznej. Młodzi Aspergerowcy mogą cierpieć z powodu
braku akceptacji ze strony rówieśników czy zrozumienia ze strony
nauczycieli, popadać w konflikty z innymi dziećmi oraz dorosłymi
wskutek braku umiejętności zachowania się zgodnie z określonymi
zasadami w szkolnej stołówce, na sali gimnastycznej czy na boisku.
Zdarza się, że ze względu na swoją odmienność młodzi
Aspergerowcy są wykluczeni, szykanowani, dręczeni, co może
doprowadzić do depresji,
często diagnozowanej u młodych i dorosłych osób z AS.
W
wielu przypadkach Zespół Aspergera diagnozuje się u dzieci w wieku
szkolnym, ok. 8-10 roku życia, gdy leczenie jest już trudne. Często
jednak zdarza się, że ludzie żyją z Aspergerem do wieku dorosłego
i dowiadują się o nim bardzo późno – lub wcale. Według
szacunków od 1/3 do nawet połowy osób dorosłych z AS nigdy nie
zostało zdiagnozowanych. No właśnie...
Jacy
są ludzie z Aspergerem? Jak już wspomniano, mają specyficzne,
nieraz ekscentryczne zainteresowania z bardzo wąskich dziedzin,
jednocześnie ignorując inne sfery. Sfera społeczna może być
ostatnią na liście priorytetów, a niepisane normy społeczne są
zbędne i niezrozumiałe. Rozwiązywanie problemów sprawia
Aspergerowcom wiele trudności. Ze względu na owe cechy spotykają
się oni z dyskryminacją i wykluczeniem, bywają szufladkowani jako
dziwaczni, mało inteligentni i nieuprzejmi. Sztywne, schematycznie
zachowania oraz specyficzna opinia o otaczającym świecie mogą być
kłopotliwe zarówno w relacjach z rodziną i otoczeniem, jak i w
życiu codziennym czy zawodowym osób z AS. Z drugiej strony w
związku z wysoką inteligencją takie osoby w wieku dorosłym często
uczą się maskować lub przystosować na tyle, że nie są
postrzegani jako odmienni, jedynie umiarkowanie ekscentryczni. Często
uciekają w pracę, która daje im poczucie bezpieczeństwa i
kontroli, unikając kontaktów z innych. Zespół Aspergera wiąże
się z ryzykiem depresji,
zaburzeń nastroju czy nadmierną wrażliwością, nie znaczy to
jednak, że takie osoby są skazane na brak możliwości spełnienia
w sferze zawodowej.
Staram się, żeby być taka jak wszyscy, nawet jeżeli wiąże się to z równaniem w dół. Depresja - tak, wydaje mi się, że bywa problemem zależnie od pory roku i natężenia innych problemów, na razie daję sobie radę. Nie wyobrażam sobie pójścia do obcego specjalisty i prośby o pomoc.
Staram się, żeby być taka jak wszyscy, nawet jeżeli wiąże się to z równaniem w dół. Depresja - tak, wydaje mi się, że bywa problemem zależnie od pory roku i natężenia innych problemów, na razie daję sobie radę. Nie wyobrażam sobie pójścia do obcego specjalisty i prośby o pomoc.
Dr
Temple Grandin, która sama ma zespół Aspergera, sporządziła
listę zawodów pod kątem dopasowania do Aspergerowców i
stwierdziła, że najlepiej sprawdzą się oni w branżach związanych
z technologią wizualną, szeroko pojętą inżynierią czy
zarządzaniem. Uważa ona, że w zależności od typu AS, można
pracować także w zawodach związanych z finansami (analitycy), jak
również w innych branżach.
Zespół
Aspergera jest często traktowany jako łagodna wersja autyzmu,
jednak terapia może nastręczać wiele trudności. Problemy
zaczynają się już w momencie diagnozy, a leczenie może być
znacznie opóźnione, tymczasem powinno rozpocząć się jak
najwcześniej. Jeśli dziecko z AS jest sklasyfikowane po prostu jako
nieuważne czy niegrzeczne, terapia może być rozpoczęta znacznie
później, niż powinna. Samo leczenie AS jest dobierane
indywidualnie do pacjenta w zależności od typu AS oraz zdolności i
charakteru danej osoby. W ramach terapii pacjent uczy się
interpretacji zachowań innych oraz okazywania własnych emocji
zgodnie z obowiązującymi normami i zasadami, przestrzegania tych
norm, a także radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Prowadząc
uregulowany tryb życia, łatwiej jest o skuteczną terapię.
Niestety
nie ma uniwersalnych zasad leczenia, którymi można się kierować,
a które zagwarantowałyby pełne wyleczenie objawów. Można za to
maksymalnie skoncentrować się na rozwijaniu kompetencji
komunikacyjnych oraz społecznych, aby pomóc osobom z Aspergerem
zaadaptować się do życia w społeczeństwie. Dzięki treningowi
umiejętności społecznych, terapii poznawczo-behawioralnej czy
psychoedukacji można stworzyć im dobre warunki do samorozwoju.
Wsparcie okazywane dorosłym pacjentom pozwala im przezwyciężyć
trudności w codziennym życiu oraz poprawić jakość życia, a
także realizować swoje niezwykle zdolności. Jak pisał sam Hans
Asperger: "Niezachwiana
determinacja i intelektualna przenikliwość, skrupulatność i
skupienie się na jednym celu mogą prowadzić do wyjątkowych
osiągnięć".
Poza tym osoby inteligentne potrafią dostosować się do oczekiwań otoczenia i zmieniają swoje zachowanie zgodnie z jego oczekiwaniami. Jak ja :)